روز جهانی مبارزه با کار کودکان (World Day Against Child Labor) یک رویداد بزرگ بین المللی است که هر ساله در 12 ژوئن (برابر با 23 خرداد) برای برجسته کردن وضعیت اسفناک کودکان کار و ترویج تلاش‌ها برای حذف استفاده اجباری از کودکان برگزار می‌شود. در این روز دولت‌ها و نهادهای محلی، جامعه مدنی و جهانی، کارگرها و کارفرمایان به گرد هم جمع می‌شوند تا مشکل کودکان کار را مطرح کنند و راه حل‌هایی برای کمک به آنها پیشنهاد کنند.
جلوگیری از کار کودکان در واقع یک جنبه اساسی از جنبه های تحقق عدالت اجتماعی است. فعالان این عرصه می کوشند با ریشه کن کردن کار کودکان جامعه ای ایجاد کنند که در آن با همه افراد، از جمله کودکان، محترمانه رفتار شود و کودکان مانند دیگر افراد حاضر در جامعه به آموزش با کیفیت، شرایط زندگی مناسب و فرصت هایی برای رشد شخصی دسترسی داشته باشند.
موضوع شعار سال 2024 از سوی سازمان بین المللی کار (ILO) چنین انتخاب شده است.
بیایید به تعهدات خود عمل کنیم: به کار کودکان پایان دهیم!
شیوع کار کودکان
علیرغم پیشرفت های صورت گرفته در سال های گذشته، موضوع کار کودکان همچنان یک چالش جهانی مهم است. عواملی مانند درگیری‌ها، بحران‌ها و همه‌گیری کرونا، خانواده‌های بیشتری را به سمت فقر سوق داده است که منجر به افزایش کار کودکان شده است.
در حال حاضر و با توجه به آمارهای ارائه شده از سوی سازمان های بین المللی، تقریباً 160 میلیون کودک در سراسر جهان به کار مشغول هستند که این تعداد تقریباً معادل یک کودک کار به ازاء هر 10 کودک در جهان است. گفتنی است که این تعداد دخترها و پسرها از آموزش و پرورش مناسب، بهداشت، تفریح، و آزادی‌های اولیه بی‌بهره‌اند. بیش از نیمی از این بچه‌ها مشغول به بدترین شکل ممکن از کارهای کودکان اند؛ مانند کار در محیط‌های خطرناک، بردگی یا دیگر شکل‌های بیگاری؛ قاچاق مواد مخدر و تن‌فروشی و حتی ورود در درگیری‌های مسلحانه.
اگر چه طی سال های گذشته پیشرفت زیادی در کاهش کار کودکان حاصل شد اما در سال‌های اخیر شاهد معکوس شدن روندهای جهانی آن بوده ایم، و اکنون بیش از هر زمان دیگری، متحد کردن نیروها برای تسریع اقدامات برای پایان دادن به کار کودکان در همه اشکال آن مهم است.
مناطقی که بیشتر تحت تاثیر کار کودکان قرار گرفته اند، آفریقا، منطقه آسیا و اقیانوسیه هستند. آفریقا بالاترین درصد کودکان کار کودک را دارد، به طوری که یک پنجم کودکان در این منطقه درگیر چنین کارهایی هستند. به طور مطلق، آفریقا با 72 میلیون کودک، بیشترین تعداد کودکان کار را داراست.
کار کودکان نمود آشکاری از مسائل بزرگتر مانند فقر و محرومیت است. این امر کودکان را از دسترسی به آموزش و فرصت‌ها محروم می‌کند و آنها را از نظر تأمین درآمد مناسب و اشتغال پایدار در بزرگسالی در وضعیت نامساعدی قرار می‌دهد. کار کودکان نه تنها در درجه نخست کودک و خانواده او را تحت تأثیر قرار می دهد، بلکه مانع از رشد اقتصادی کل کشور شده و بر مشکل نابرابری ها دامن می زند. کار کودکان همچنین تهدیدی برای انسجام اجتماعی است و مانع پیشرفت کلی انسان می شود. پرداختن به کار کودکان مستلزم تلاش های همه جانبه برای مقابله با فقر، ارتقای آموزش و تضمین فرصت هایی برای کار شایسته و توسعه اقتصادی است.
اکنون زمان آن است که حذف کار کودکان را به واقعیت تبدیل کنیم.
دکتر آرام تیرگر
عضو هیئت علمی گروه بهداشت عمومی و سلامت سالمندی