سالمندان در جامعه امروز از گروه های بزرگ اجتماعی به شمار می آیند که طبق اعلام سازمان جهانی بهداشت مصرف کننده بیشترین خدمات بهداشتی، درمانی به شمار می آیند. در فرآیندی طبیعی، با افزایش سن، ناتوانی ها و محدودیت ها افزایش می یابند و باعث عدم توان سازگاری فرد سالمند با ناتوانی های خودمی گردد که این امر به تدریج خوداتکایی و کیفیت زندگی سالمند را تحت تأثیر قرار می دهد.
بدون شک برخورداری از یک زندگی با کیفیت و لذتبخش در دوران سالمندی حق اساسی همه انسان هاست که البته نیازمند ادامه حضور و فعالیت در اجتماع و همچنین برخورداری از نقشی موثر در اجتماع و خانواده است. سازمان بهداشت جهانی این رویکرد را با عبارت " سالمندی فعال" توصیف می کند. فعال سازی دوران سالمندی نیز به نوبه خود نیازمند توانمند سازی سالمندان است.
توانمند سازی فرایندی است که طی آن سطح آگاهی‌های سالمندان نسبت به وقایع بیرونی افزایش یافته و آنها را با توانمندی‌های درونی خود واقف می نماید. بطوریکه در طی این فرایندها، آنها هنجارها و ارزش‌هایی احیا و خلق می‌نمایند که بر رفاه و عدالت اجتماعی در سطوح فردی ،خانوادگی ، اجتماعی و سیاسی زندگی سالمندان تاثیر دارد .
توانمندسازی به هر گونه برنامه یا فعالیتی گفته می شود که در جهت ارتقاء عزت نفس و افزایش سلامت جسمی و روانی سالمندان باشد، از این رو کلیه فعالیت‌های آموزشی، بهداشتی، درمانی، توانبخشی و رفاهی را که نتایج مثبتی در ارتقاء سالمندان و پیوستن آنها به جامعه دارا باشد، شامل می‌شود و این امر بدنبال خود رضایت هر چه بیشتر سالمند از زندگی را در پی خواهد داشت.
از نظر متخصصان سازمان بهداشت جهانی، پذیرش اجتماعی سالمندان يكي از مهم ترين راه حل هاي توانمندسازي و ارتقاي كيفيت زندگي آنان است. عوامل مختلفي مي تواند بر پذیرش اجتماعي سالمندان تأثير بگذارد كه از آن جمله مي توان به عوامل بهداشتي، اجتماعي، آموزش، و فرهنگي اشاره نمود. البته پیش از پذیرش اجتماعی، پذیرش خانوادگی سالمند باید اتفاق افتد و خانواده باید حضور سالمند با انواع محدودیت ها و تواناییها را پذیرا باشد. برای پذیرش اجتماعي سالمندان اقدامات زير بايد مد نظر قرار گيرد :
1. احترام به سالمند
2. مناسب سازي خدمات ارائه شده از سوی سازمان ها به نحوي كه سالمندان بتوانند از آن استفاده كنند.
3. ايجاد تصوير عمومي مناسب و خوب از سالمندان در افكار عمومي
4. افزايش امکان تعاملات بين نسلي و تعاملات خانوادگي
5. آموزش عمومي در زمینه ویژگی های دوره سالمندی
6. و افزايش مشاركت اجتماعي سالمندان
بدیهی است که پیش از پذیرش اجتماعی سالمندان باید در فکر ایجاد سازگاری و توانمندسازی سالمندان بود.
دکتر افسانه بختیاری
دانشیار سالمندشناسی
گروه بهداشت عمومی و سلامت سالمندی
